Heb je ooit het gevoel gehad van het ene ding te denken en het andere te doen, zonder je te realiseren dat je twee onverenigbare ideeën manifesteert? Maken deze situaties je ongemakkelijk of gespannen? Dit wordt cognitieve dissonantie genoemd.
Wat is cognitieve dissonantie?
In psychologie wordt cognitieve dissonantie begrepen als de stress of het ongemak dat we waarnemen wanneer we twee tegenstrijdige of onverenigbare ideeënhebben, of wanneer onze overtuigingen niet in overeenstemming zijn met wat we beoefenen.
Wat doen we met cognitieve dissonantie?
Wanneer we stress of ongemak ervaren voor het uiten van twee onverenigbare ideeën, zullen we proberen ze te elimineren of de situatie en informatie die hen mogelijk voedt te vermijden. Dat wil zeggen, we zullen proberen de dissonantie te minimaliseren. Om dit te minimaliseren, kunnen we verschillende manieren gebruiken, zoals het veranderen van attitudes, het veranderen van de omgeving of het toevoegen van nieuwe informatie en kennis.
Op deze manier kunnen we ontdekken dat we bijna allemaal cognitieve dissonanties ervaren. Wanneer we bijvoorbeeld niet naar de sportschool gaan, zelfs als het ons wekelijkse doel is, als we chocolade eten terwijl we op dieet zijn, als we iets willen en dat verlangen niet kunnen bevredigen, en het dan kunnen bekritiseren of aftrekken, rook dan een sigaret als we verboden door de arts, of wanneer wat we hebben verworven niet aan onze verwachtingen voldoet. Als je niet naar de sportschool gaat, gaat dit in tegen onze opvattingen over "een paar kilo's verliezen" of over "een gezond leven leiden". En we eindigen uiteindelijk niet naar de sportschool, wat is er dan makkelijker te veranderen, iets wat we in het verleden hebben gedaan, een gewoonte of onze overtuigingen? De eenvoudigste optie is meestal de laatste. In een tijd waarin we nieuwe overtuigingen moeten toevoegen, veranderen we de overtuigingen die we al bezitten of hechten belang aan die onverenigbaarheden, om ongoddelijkheid te elimineren. "Naar de sportschool gaan, zie je op de lange termijn, er gebeurt niets wanneer je stopt met gaan," "Slechts één dag zal geen verschil maken," "Ik zal volgende week proberen te gaan." We kunnen onze overtuigingen op verschillende manieren veranderen, terwijl we ons uiteindelijke doel behouden, namelijk om de gekozen optie verder te waarderen en het niet-geselecteerde alternatief te belasten. En dus met andere voorbeelden. Eerst handelen, dan actie rechtvaardigen.
Zoals we zien, verklaart cognitieve dissonantie onze neiging tot zelfrechtvaardiging. Angst of stress die de mogelijkheid met zich meebrengt om een verkeerde beslissing te nemen of iets verkeerds te doen, kan ons ertoe brengen nieuwe rechtvaardigingen of verklaringen te vinden die onze beslissing of handeling ondersteunen.We hebben geen gelijktijdige steun voor twee tegenstrijdige of onverenigbare gedachten, en we rechtvaardigen een dergelijke tegenspraak, ook al is het met nieuwe absurde ideeën.Het is belangrijk om op te merken dat cognitieve dissonantie alleen voorkomt wanneer individuen keuzevrijheid hebben bij het uitvoeren van het gedrag.
Als we gedwongen worden iets tegen onze wens in te doen, levert het geen stress op. Zelfs als we ons ervan overtuigen dat we gedwongen zijn, kan dit ook een rechtvaardiging zijn voor het minimaliseren van ongemak.
Is het echter gecontra-indiceerd om dissonantie tot een minimum te beperken?Niet in het begin, omdat het een mechanisme is dat we gebruiken voor ons welzijn. Waar het om gaat, is ons ervan bewust te zijn dat wanneer het voorkomt, we moeten voorkomen dat we in zelfmisleiding vervallen.
Bijvoorbeeld, aan het einde van relaties, of in het kader van onbeantwoorde liefde, rechtvaardigen we meestal het feit door een zin te gebruiken als "Ik wist al dat dit niet zou werken", "het was het niet waard", "het was niet wat ik verwachtte"; zelfs als we pijn hebben, is het duur om zo'n feit toe te geven. Zelfs bij mensen met een laag zelfbeeld is het mogelijk om dit te observeren, omdat het mensen zijn die weinig van zichzelf verwachten, en proberen te liegen om te verbergen wat zij als zwak beschouwen, het maken van harnassen en maskers, die hun echte gevoelens verbergen. Wat gebeurt er? Welnu, mensen behandelen hen zoals ze denken dat ze zijn, dat wil zeggen, volgens het gezicht dat ze blootstellen, en integendeel, in hun interieurs voelen ze zich verkeerd begrepen. Maar dit is erg belangrijk,